Positief effect China

• China's bredere agenda van hervormingen maakt de aanvankelijke ontgoocheling goed.
• Commentaar van Fed lijkt de kans op tapering in december te verkleinen.
• Assetallocatie ongewijzigd.

Door de gebeurtenissen deze week kwamen de centrale banken en het overheidsbeleid weer op het voorplan:

• Janet Yellen, toekomstig voorzitter van de Federale Reserve, sprak een hoorzitting van het Senate Banking Committee toe.
• Een senior ECB-beambte gaf tekst en uitleg bij de andere instrumenten dan de rente van de centrale bank.
• De Bank van Engeland vervroegde het moment van de eerste mogelijke renteverhoging in deze cyclus.
• China maakte een brede agenda van hervormingen bekend.

Dat hield de positieve stemming op de markten in stand. Amerikaanse aandelen stegen weer naar recordhoogten en Europese aandelen stegen naar hun hoogste niveau in vijf jaar tijd, maar in de Amerikaanse en Duitse obligatierente zat amper beweging.

Hervormingen in China
De eerste mededeling van de voltallige vergadering van de Communistische Partij liet geen grote indruk op de markten na, maar de veel bredere agenda van hervormingen deed dat wel. Dit zijn een aantal van de voornaamste punten:

• De overheden willen een gemengde eigendomsstructuur ontwikkelen voor staatsbedrijven door privéparticipatie toe te laten. Dividenduitkeringen moeten tegen 2020 naar 30% worden verhoogd.
• De schuldproblemen van lokale overheden zullen worden aangepakt door hen meer mogelijkheden te geven om inkomsten op te halen, door van hun schuldniveaus een criterium te maken in de prestatiebeoordelingen van de ambtenaren en door de plaatselijke betrokkenheid bij de productie in de verwerkende industrie te verlagen.
• Er komt een versoepeling van het eenkindbeleid: als een van de ouders zelf een enig kind is, zal het gezin twee kinderen mogen hebben.
• Het Hukou-registratiesysteem wordt versoepeld in kleine en middelgrote steden. Er komt ook meer bescherming voor de eigendomsrechten van landbouwers die vrijer zullen zijn om grond te verkopen.
• Maar de grootste impact op de kapitaalmarkten wordt verwacht van de push om de yuan converteerbaar te maken en de controle op de rente te versoepelen en van het vooruitzicht dat bedrijven hun aandelen vrij naar de beurs zullen kunnen brengen.

Met die hervormingen moet de regering haar hoge streefcijfers voor de economische groei kunnen behouden. De markten waren alvast opgetogen over die plannen: de beurzen van Shanghai en Hongkong veerden in enkele dagen tijd met meer dan 5% op.

Dit pakket kan de Chinese economie, Chinese aandelen en aandelen uit opkomende landen ten goede komen. Dit goede nieuws kwam bovenop aanwijzingen in de recente cijfers dat de vrees van de markt voor een harde landing van de Chinese economie overdreven is.

VS: weinig kans op tapering in december
Uit de verklaringen van Janet Yellen voor de Senaat bleek duidelijk dat een afbouw van de activa-aankopen van de Fed (tapering) in december erg onwaarschijnlijk is. Ze stelde dat de werkloosheid te hoog bleef en merkte op dat de inflatie zich onder het streefcijfer van 2% van de Fed bevond. Voorts zei ze dat QE3 geen gevaren inhield voor de financiële stabiliteit. Daarmee ging ze in tegen de mening van beleidsmakers, die voor activazeepbellen vrezen.

Vertrekkend voorzitter Bernanke klonk ook inschikkelijk. Hij stelde dat het voornaamste richttarief van de Amerikaanse centrale bank nog lang na de beëindiging van QE3 en zelfs nadat de werkloosheid onder de doelstelling van de Fed van 6,5% is gedaald laag kan blijven. De boodschap voor de markten lijkt te zijn dat het startschot voor tapering van Yellen zal komen. Zij neemt het roer begin volgend jaar over.

Natuurlijk kunnen sterke cijfers de Fed aanzetten om toch nog vroeger van start te gaan, maar op basis van de laatste cijfers is dat onwaarschijnlijk. Aanzienlijke voorraadopbouw in het derde kwartaal kan een vertraging in de productie veroorzaken. Het handelstekort vergrootte door een licht lagere export en stijgende import. Op zich kan dit leiden tot een neerwaartse bijstelling van de groei in het derde kwartaal, maar bescheiden stijgingen van de loonkosten kunnen de Fed sterken in haar standpunt dat de economie nog altijd steun nodig heeft.

Eurozone: bescheiden groei
De economie van de eurozone groeide in het derde kwartaal (geannualiseerd) kwartaal op kwartaal met 0,1% en jaar op jaar met -0,4%. Dat de Duitse groei vertraagde was geen verrassing, nieuwe zwakte in de Franse economie was dat wel. De Nederlandse groei van 0,1% volstond niet om de daling van de werkgelegenheid een halt toe te roepen. De krimp van de Italiaanse economie was de kleinste sinds het tweede kwartaal van 2011.

De handelsbalans van de eurozone verbeterde en zette daarmee ondanks de relatieve sterkte van de euro de trend van de laatste twee jaar voort. Wel is de jaarlijkse groei van de import en export, evenals die van het bbp nog altijd bescheiden.

Gelet op de matige groei en lage inflatie kan de ECB nog nieuwe wapens in de strijd gooien. Volgens Peter Praet, Belgisch hoofd van de economische dienst van de ECB, kan de centrale bank de refirente verder verlagen en is een negatieve depositorente mogelijk. Hij vermeldde ook de mogelijkheid van activa-aankopen. Dit commentaar was misschien bedoeld als antwoord op de bezorgdheid in de markt dat de ECB over weinig instrumenten beschikt om de deflatie te bestrijden, maar wij zien dit niet als een leidraad voor het beleid op de korte termijn.