Het is op dit moment onduidelijk hoe populair libra, de door Facebook ontwikkelde nieuwe wereldwijde cryptomunt, kan worden en welke problemen dit kan veroorzaken.
Kaushik Basu, hoogleraar economie aan de Cornell University en voormalig hoofdeconoom van de Wereldbank, meent dat inflatie en het beperkte vermogen van de beleidsmakers om die te beïnvloeden prominent op de lijst van mogelijke risico's moet staan. Dat schrijft hij op Project Syndicate.
Facebooks nieuwe wereldwijde digitale valuta, die het bedrijf al in 2020 wil lanceren, kan de wereld veranderen. Maar niemand, inclusief de oprichters van dit ambitieuze project, kan volledig anticiperen op de mogelijke impact van de munt. Voor monetaire beleidsmakers kan het weleens veel moeilijker worden om de werkloosheid en de inflatie in een libra-wereld onder controle te houden.
Mogelijk snelle brede acceptatie
In het eerste kwartaal van 2019 had Facebook 2,38 miljard maandelijks actieve gebruikers. Als zelfs maar een fractie van hen libra begint te gebruiken om financiële transacties uit te voeren, producten te kopen en verkopen en geld over te maken, zou de nieuwe valuta snel breed geaccepteerd worden.
Nu al heeft de Libra Association, een non-profit groep uit Genève die de digitale valuta zal coördineren, bedrijven als Uber, eBay, Lyft, Mastercard en PayPal onder zijn oprichters. Libra zou zo een dominante wereldwijde valuta kunnen worden, maar wel een die wordt beheerd door een bedrijf, niet door een centrale bank.
Gebruiksvriendelijker dan andere cryptomunten
Hoewel libra op dezelfde blockchaintechnologie is gebaseerd als andere cryptomunten, wordt verwacht dat het gebruik ervan veel efficiënter zal zijn. Facebook belooft dat het libra-systeem 1.000 transacties per seconde kan verwerken, gebruiksvriendelijk is en vrijwel geen transactiekosten zal hebben.
Het is niet verrassend dat de aankondiging van libra heeft geleid tot een golf van vergaderingen bij centrale banken, de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) en andere multilaterale organisaties. Sommige commentatoren hebben het voorgestelde nieuwe private geld verwelkomd, terwijl anderen willen dat regeringen de libra stoppen voordat hij van de grond komt.
Punten van kritiek
Critici van het initiatief hebben verschillende zorgen, zoals de rekenkracht die nodig is om de valuta te beheren, de privacy van gebruikers en de mogelijkheid dat het nieuwe geld zal worden gebruikt voor illegale activiteiten. Maar volgens professor Basu moet er veel meer aandacht worden besteed aan het analyseren van hoe libra de mondiale monetaire beleidsvorming drastisch zou kunnen veranderen.
De meeste institutionele structuren en systemen in de wereldeconomie, zoals ruilhandel, bankieren, papiergeld en financiële markten, zijn ontstaan in langzaam geëvolueerde processen. Pogingen om volledig nieuwe systemen op te zetten hebben meestal aanleiding gegeven tot onverwachte uitdagingen.
Creatie van de euro
De creatie van de euro was een gepland economisch project dat onvoorziene gevolgen had. In zijn boek An Economist in the Real World bespreekt Basu hoe de obligatierendementen in de eurozone uiteenliepen na de ineenstorting van de Amerikaanse bank Lehman Brothers in 2008, wat leidde tot de Europese staatsschuldencrisis. Uiteindelijk kwam die voort uit fouten in het ontwerp van de eurozone, een monetaire unie zonder een adequaat gemeenschappelijk fiscaal beleid. En dat is een probleem dat nog steeds moet worden aangepakt.
In dit stadium kan alleen gespeculeerd worden over de problemen die libra kan veroorzaken. Als libra populair wordt, zullen mensen hun nationale valuta inwisselen voor de nieuwe digitale munt om producten te kopen en verkopen. Veel gebruikers kunnen er dan voor kiezen om libra te houden in de plaats van de munt om te ruilen in hun eigen nationale valuta.
Facebook of de Libra Association zullen dan de valuta van de gebruikers investeren en daaraan verdienen. Ze zullen ook in de verleiding komen om extra libra's uit te geven om monetaire inkomsten te genereren op dezelfde manier als centrale banken doen met de nationale valuta die ze uitgeven.
Effectiviteit centrale banken
Een ander probleem is de inflatiecontrole. Gewoonlijk nemen centrale banken bij oplopende inflatie maatregelen om deze te beheersen. Ze verhogen de beleidsrente en verhogen de reserveratio's om meer geld in omloop te brengen. Maar de effectiviteit van een dergelijk beleid kan enorm worden verminderd als een van de grootste geldscheppende autoriteiten een particuliere organisatie is. En libra zelf zou enige inflatoire druk kunnen creëren omdat er uiteindelijk liquiditeit wordt toegevoegd.
In de afgelopen tijd werd hoge inflatie alleen waargenomen in de opkomende economieën, en is er een tendens ontstaan om aan te nemen dat ontwikkelde economieën immuun zijn. Het is daarom goed om te onthouden dat de twee meest verwoestende gevallen van inflatie in de geschiedenis zich voordeden in relatief rijke landen: in Hongarije in 1946 en in Duitsland in 1923.
Ondanks deze risico's is het volgens Basu misschien niet de juiste zet om libra onmiddellijk te verbieden. Om te beginnen is het onduidelijk welke bestaande wetgeving kan worden gebruikt om de valuta te stoppen. Libra verschilt niet heel erg van de wettelijk geldige coupons of muntjes die mensen kopen bij het betreden van een pretpark of festival en die vervolgens worden gebruikt om te betalen voor eten en drinken. En in een geglobaliseerde wereld kan een land dat libra afkeurt, geleidelijk geïsoleerd raken van andere landen die de munt wel accepteren.
Nieuwe wetten en verdragen
Beleidsmakers moeten volgens Basu dringend uitzoeken wat voor soort wereld zou kunnen ontstaan door privaat digitaal geld. Want mogelijk zijn er nieuwe wetten en mondiale verdragen nodig om potentiële negatieve gevolgen te beperken en de macht van de organisaties die deze nieuwe valuta beheren in te dammen.
Lees ook: Facebook onthult eigen virtuele munt: Libra