Beleggers denken dat ze altijd weloverwogen beslissingen nemen. In werkelijkheid bedenken ze vaak achteraf redenen die verklaren waarom het een goed idee was om hun gevoel te volgen.
Dat is menselijk, schrijft Christopher Competiello van The Motley Fool. Ogenschijnlijk rationele beslissingen worden vaak gevoed door emotionele overwegingen. Dat gaat het snelst, en snelheid was duizenden jaren van levensbelang.
Regels kunnen helpen
Het is goed om ons bewust te zijn van dit gedrag, schrijft Competiello. Het is mogelijk om vooringenomenheid te omzeilen door voor een benadering te kiezen die uitgaat van bepaalde regels. Een systematische benadering helpt.
De drie meest voorkomende manieren waarop ons Neanderthalerbrein zich bemoeit met onze beslissingen zijn dat we zoeken naar bevestiging, dat we te veel waarde hechten aan recente informatie en dat we in onze overwegingen te veel naar de korte termijn kijken. Door deze denkfouten te herkennen, kunnen we voorkomen dat we erin trappen.
1. Confirmation bias: zoeken naar bevestiging
Beleggers en alle andere mensen hebben - zoals u aan het kerstdiner wellicht hebt waargenomen - de neiging om vast te houden aan hun eigen mening. Dat is de zogenoemde confirmation bias. Gebeurtenissen die de eigen mening bevestigen, worden belangrijker gevonden dan feiten die haaks staan op het eigen oordeel.
Competiello gebruikt het voorbeeld van het aandeel Apple. Een enthousiaste Apple-belegger kijkt met genoegen terug op de afgelopen vijf jaar. De koers van het aandeel Apple is in die periode met 140% gestegen. Deze belegger heeft volledig vertrouwen in de geslepen beslissingen van Apple-CEO Tim Cook. De nieuwste iPhone is bovendien weer prachtig.
Deze belegger zal geneigd zijn om het oordeel van een analist, dat uit de laatste kwartaalcijfers blijkt dat het succes afneemt en iPhones niet meer zo goed verkopen, naast zich neer te leggen. Deze analist begrijpt de strategie van Apple niet echt, zal hij geneigd zijn te denken.
Deze belegger heeft misschien gelijk: dit is een tijdelijke dip, en het genie van Cook zal binnenkort weer blijken. Of de analist zag het scherp, en dit is het begin van het einde van Apple. Wat te doen?
U kunt zelf in de cijfers duiken, de geopolitieke en macro-economische trends duiden en een oordeel vellen over de nieuwste iPhone. Voor dat laatste heeft u tijd. Maar lees vooral ook analisten met wie u het niet eens bent, en probeer feiten van meningen te scheiden.
Verschillende analisten hebben een uiteenlopende focus. Zo komt u op nieuwe vragen die u kunt stellen bij elke analyse die u leest. Is deze opinie gebaseerd op harde cijfers? Gaat deze voorspelling uit van een magische oplossing van het Amerikaans-Chinese handelsconflict? Zijn demografische trends meegenomen? En: zag deze analist de kerstdip, kredietcrisis, dotcombubbel aankomen?
2. Anchoring bias: de eerste indruk
De eerste keer dat u iets waarneemt vormt u zich een beeld. Als u op 1 januari 2019 bent begonnen met beleggen, is uw beeld nu dat er geen betere manier bestaat om snel rijk te worden. Als u overwoog mee te doen met de Uber-IPO lijkt 40 dollar een normale prijs (een anchor of anker) voor het aandeel, ook al zegt de markt nu dat 30 dollar zat is.
Een koers op een bepaald moment is een voorbeeld, maakt Competiello duidelijk. Als de koers van een aandeel daalt hebben mensen de neiging om dat toe te schrijven aan de gebeurtenissen van die dag. Maar misschien was er wel iets raars met de koers van de vorige dag. Competiello schrijft dat de koers iets arbitrairs is. Het is een momentopname en reflecteert de strategische koers van een onderneming en de kwaliteit van het management slechts ten dele.
Zo'n momentopname is natuurlijk relevant, maar niet iets om blind op te varen. Het is belangrijk om de koers bijvoorbeeld in zijn historische context te zien. Is de huidige waardering relatief laag of hoog? Die vraag kan helpen te voorkomen dat u zich blindstaart op de toevallige koers van een toevallig moment.
3. Momentum bias: het zal altijd zo zijn
De derde denkfout die Competiello benoemt is de momentum bias, de neiging om vooral te letten op de ontwikkelingen op de korte termijn. In een periode dat aandelen stijgen, hebben beleggers de neiging om te denken dat dat vanzelfsprekend is. Hetzelfde geldt voor een periode van aanhoudende koersdalingen. De bereidheid om risico’s te nemen daalt in een dergelijke periode.
Deze manieren van denken zijn uiterst geschikt voor razendsnelle beslissingen in zaken van leven en dood, en op momenten dat u verder volstrekt geen informatie ter beschikking heeft. Daarom zijn ze nuttig, en daarom ook zijn ze hardnekkig. Iedereen heeft er last van - zij het niet in dezelfde mate - terwijl iedereen rustig achter zijn computer zit met een kop koffie een heel internet aan informatie tot zijn beschikking.
Voor iedereen geldt dus dat het loont om verschillende meningen in de eigen overwegingen te betrekken. Een systematische procedure bij beleggingsbeslissingen is ook de moeite waard. Dat is vrijwel zeker goed voor de eigen portemonnee, constateert Competiello.
Lees verder: De 7 meest gemaakte fouten op de beurs