Het regent dit jaar klimaatrechtszaken. De teller staat tot nu toe op 70 wereldwijd, met als grote uitsmijter de gewonnen rechtszaak tegen Koninklijke Olie in Nederland. Nieuwszender CNBC sprak naar aanleiding van die uitspraak met verschillende analisten en komt tot de conclusie dat de olie- en gasindustrie sterk vergelijkbaar is met de tabaksindustrie.
De rechtszaken tegen tabaksgiganten als BAT, Philip Morris en Imperial Tobacco begonnen in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Sindsdien heeft de industrie de omzet- en winstmarges zien wegkwijnen. De olie- en gassector staat volgens analisten een gelijk lot te wachten.
Het oordeel van de rechtbank in Den Haag tegen Shell was snoeihard. Shell moet ten eerste meer doen om zijn eigen CO2-uitstoot omlaag te brengen. Het Brits-Nederlandse energieconcern wordt daarnaast ook nog verantwoordelijk gesteld voor de uitstoot van zijn klanten.
Lees verder: 'Shell kiest er wijselijk voor alle opties open te laten'
Hoger beroep is uitstel van executie
Waarschijnlijk gaat Shell in beroep tegen het oordeel, maar dat deden de tabaksfirma’s ook, telkens weer, tot in 2006 het Amerikaanse Department of Justice het tot dusver zwaarste oordeel velde. De rechtbank achtte de tabaksproducenten schuldig aan het frauduleus scheppen van een verkeerd beeld over de gezondheidsrisico’s van roken.
"Ik denk dat het belangrijk is de parallel te trekken, omdat het toen ook langzaam begon en na verloop van tijd steeds heftiger werd", zegt Franca Wolf, een analist bij consultant Verisk Maplecroft. Van olie- en gasbedrijven wordt ook vermoed dat ze al decennia weten dat het klimaat opwarmt dankzij hun activiteiten.
Elektriciteitsbedrijven
Wolf heeft samen met collega’s in mei een studie gepubliceerd waaruit blijkt dat de olie-, gas, kolen- en elektriciteitsbedrijven de grootste gevaren lopen om te worden aangeklaagd en tegen miljardenverliezen op te lopen. Dat is op zich ook niet zo gek, want 83% van de broeikasgassen zijn afkomstig van fossiele brandstoffen.
Het is volgens CNBC ook niet zo dat er alleen maar rechtszaken zijn in de EU en de VS. Ook in Argentinië, Zuid-Afrika en India – om er maar een paar te noemen – zijn rechtszaken gevoerd.
Analisten verwachten bovendien dat er ook rechtszaken gevoerd zullen gaan worden tegen andere grootverbruikers van fossiele brandstoffen en vervuilers (denk aan de plasticsoep en fijnstof). Voorbeelden zijn de staal-, chemie- en transportsector.
Bekijk ook: De schaduwkant van overwinningen van klimaatactivisten