Eind november vorig jaar werd ChatGPT gelanceerd, een platform voor kunstmatige intelligentie. Die gebeurtenis is wellicht te vergelijken met de beursgang van Netscape in 1995 of de lancering van de iPhone door Apple in 2007.
De CEO van Nvidia, het meest toonaangevende bedrijf ter wereld op het gebied van kunstmatige intelligentie, sprak van een kantelpunt in het computertijdperk.
Op de beurs bleef de introductie niet zonder gevolgen. De aandelen van de grote technologiefondsen staan allen fors op winst.
Angst
In de media is artificial intelligence (AI) het gesprek van de dag. De eerste reactie is er een van angst voor het nieuwe. AI zou veel banen overbodig maken, zich als een vijandig organisme tegen de mensheid kunnen keren en mogelijk zelfs een nucleaire oorlog kunnen ontketenen.
Insiders uit de technologiewereld hebben hun vrees al uitgesproken. De reactie van politici is ook voorspelbaar. AI is een bedreiging en moet worden beteugeld en gereguleerd. Zo is het met iedere ingrijpende innovatie in de historie gebeurd. Of het nu gaat om de drukpers, de stoommachine, de trein, de auto, het vliegtuig, de PC, de iPhone of het internet, in eerste instantie regeert de angst.
Waarschijnlijk is veel van deze angst ongegrond. AI zal inderdaad veel banen overbodig maken, zeker wanneer het zelflerende mechanisme in de toekomst nog veel slimmer, adequater en menselijker zal worden.
AI kan ons veel werk uit handen nemen
ChatGPT is feitelijk niet veel meer dan een supersnelle zoekmachine die resultaten in de gewenste vorm, omvang en bewoordingen in hapklare tekst aan de consument opdient. Dat is, om maar eens iets te noemen, handig voor onder andere scholieren, studenten en journalisten.
De positieve kant van het verhaal is dat AI ons veel werk uit handen kan nemen. Eén accountant kan het werk van meerdere accountants doen. Datzelfde geldt voor grafische ontwerpers en programmeurs. Banken kunnen fors in hun compliance afdelingen gaan snoeien.
De kosten van veel diensten kunnen fors lager worden. De economische groei die daardoor kan ontstaan zal meer nieuwe banen opleveren. Bovendien komen meer mensen beschikbaar om ander werk te gaan doen. De tekorten aan personeel in het onderwijs en in de zorg kunnen verlaagd worden.
Het is al lang en diep in de samenleving doorgedrongen
Misschien waren veel mensen zich er nog niet van bewust, maar AI is al lang en diep in de samenleving doorgedrongen. Laten we ons voor het gemak hier beperken tot de financiële wereld. Naar schatting ruim 80% van de dagelijkse koersbewegingen van aandelen wordt aangestuurd door computers die handelen op basis van algoritmes. Volgens de AFM kan dat op bepaalde dagen zelfs oplopen tot bijna 100%.
Deze algoritmes handelen met een snelheid die door geen mens te volgen is. Er wordt gebruik gemaakt van geavanceerde wiskundige modellen die data-gedreven razendsnel besluiten nemen. Maar een klein deel van het handelsvolume komt voor rekening van beleggers die op basis van fundamenten beslissingen nemen.
Algoritmes handelen op basis van een vooraf geprogrammeerde set van regels. Wanneer er aan bepaalde voorwaarden is voldaan wordt een koop- of verkooporder geplaatst. Algoritmes kennen geen angst of hebzucht. Daarmee is de grootste vijand van de belegger, emotie, uitgeschakeld. Algoritmes zijn net zo sentimenteel als een deur.
Algoritmes kunnen meer dan alleen reageren op technische signalen in de markt. Zij hebben ook geleerd om bijvoorbeeld researchrapporten te lezen, en ook nog eens veel sneller dan een menselijk brein dat ooit zou kunnen.
Zelflerend proces
Algoritmes hebben bovendien de eigenschap te leren van eerder gemaakte fouten. Het is als het ware een zelflerend proces. Dat gaat voor de mensheid natuurlijk lang niet altijd op. Kijk maar eens hoe vaak op de beurs dezelfde fouten steeds weer opnieuw worden gemaakt.
Bovendien zijn daardoor de kosten lager en de handel efficiënter geworden. Er is ook minder ruimte voor charlatans om op de beurs een graantje meer te pikken.
Is de komst van ChatGPT dan echt een keerpunt in de geschiedenis? Het zal de samenleving de komende decennia ongetwijfeld fors gaan veranderen.
Oktobercrash 1987
Maar is het nieuw? Ach, denk even terug aan de beruchte oktobercrash op de beurs in 1987. Wat was de reden van de forse daling van ruim 20% op één dag? Dat was Program trading. Dat is het gebruik van computer-gegenereerde algoritmes om grote volumes aandelen ineens te kunnen handelen.
Als ze eenmaal draaien kunnen de programma’s zonder menselijke ingreep orders blijven genereren. Vlak na dat gedenkwaardige moment greep de mens in om de algoritmes in toom te houden en deden de trading curbs en de circuit breakers hun intrede.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.