AanDeelnemer schreef op 19 oktober 2023 12:38:
Grote vraag naar lithium wakkert 'goudkoorts' in Duitsland aan.
Op een aantal plekken in Duitse bodem blijkt meer 'wit goud' te zitten dan gedacht
Duitsland duikt op lithium nu het land over meer reserves blijkt te beschikken dan werd verondersteld. In de vroegere Oost-Duitse steenkoolregio Zinnwald-Georgenfeld lijken de Britten het echter voor het zeggen te hebben. ,,Maar minder afhankelijk worden van China is het doel.''
Lithium, liefkozend het witte goud genoemd, heeft Duitsland steeds fermer in zijn greep. Op dit moment zijn de Duitsers nog nagenoeg volledig afhankelijk van verre buitenlanden als het gaat om de import van deze cruciale grondstof, onontbeerlijk voor elektrische auto's en zonnepanelen. Maar de verwachting is dat onze oosterburen de komende decennia tonnen lithium uit eigen bodem gaan halen.
In korte tijd heeft Duitsland namelijk ontdekt dat de lithiumreserves verder strekken dan eerder verondersteld. In Zinnwald-Georgenfeld, een wintersportgebied dat op ruim 800 meter hoogte direct aan de grens met Tsjechië ligt, is de goudkoorts inmiddels aangewakkerd.
,,We gaan wat erts hakken!'' De 9-jarige Tim uit Meissen, een kleine stad in de Oost-Duitse deelstaat Saksen, heeft er zin in. Voor het eerst in zijn leven gaat hij een lithiummijn zien. Zijn grootouders begeleiden de jonge goudzoeker. ,,Ook wij zijn benieuwd hoe ze er vroeger te werk gingen'', zegt de oma van Tim.
Silvio Lehmann, geboren en getogen in het Ertsgebergte, leidt een groep van gele helmen en blauwe poncho's de voormalige mijn in. Sinds 1992 dienen de uitgehakte groeven als een museum. Lehmann stopt bij een herdenkingskamer. Daar branden twee kaarsen ter nagedachtenis aan de omgekomen mijnwerkers. ,,44 doden in tweehonderd jaar'', vertelt de potige Duitser, wiens grootvaders in de vroegere steenkoolmijnen in de regio werkten.
,,Dat ziet eruit als goud!'', roept Tim enthousiast. Lehmann wijst naar een roodachtige kleur op een rots: ,,Kijk, dat is lithium.'' Anders dan bijvoorbeeld ijzererts kreeg lithium pas in de 20ste eeuw een functie. Eerst als bestanddeel voor legering in de aluminiumindustrie. Daarna won de grondstof aan belang voor de luchtvaart en ruimtevaart.
Na de eeuwwisseling gebruikten Siemens en Nokia, de fabrikanten van de eerste generatie mobiele telefoons, lithium voor de accu's van telefoons. Farmaceuten zagen in de grondstof een belangrijk heelmiddel bij psychoses. En ook de glasindustrie en keramiekmakers doen een beroep op het ruwe materiaal. Maar tegenwoordig wordt lithium vooral opgeëist door de Duitse automakers, zoals BMW en Volkswagen. In 2030 moeten er 15 miljoen elektrische auto's in Duitsland rijden.
Beleidsplan
Het delven van grondstoffen uit eigen bodem vormt daarom een essentiële pijler onder het energiebeleid van Duitsland. Het Duitse ministerie van Klimaat en Buitenlandse zaken, geleid door 'superminister' Robert Habeck (De Groenen), geeft, blijkens een beleidsplan, 'de voorkeur aan ruwe grondstoffen' uit Duitsland om 'ecologische en sociale standaarden' te waarborgen en de regie te houden over de productie- en bevoorradingsketen. In Zinnwald-Georgenfeld blijkt een Brits bedrijf, het aan de Franse beurs genoteerde Zinnwald Lithium, de baas. ,,Niemand weet precies hoeveel ze hier in het laatje brengen'', zegt Jens Wenzel, die samen met zijn vrouw een pension in Altenberg runt. Lehmann: ,,Misschien belangrijker dan de werkgelegenheid is dat we minder afhankelijkheid van China worden.'' Na het fiasco met de Nord Stream-gaspijpleidingen zijn de Duitse zorgen over een soortgelijk conflict met Peking groot. Vanuit Brussel waarschuwde Spanje, dat de Raad van de Europese Unie voorzit, collega-lidstaten al voor een te grote afhankelijkheid van China.
Toeval of niet, Duitse wetenschappers deden onlangs een belangrijke ontdekking. Ook in Boven-Rijn, de uitgegraven rivier die van het Duitse Bingen langs de Franse grens uitmondt in Bazel, liggen aanzienlijke hoeveelheden van de batterijgrondstof onder de grond verstopt. Dat blijkt uit analyses van het Karlsruhe Institute of Technology (KIT).
Volgens het instituut is Duitsland in potentie voor de komende tientallen jaren 'tot 12 procent' voorzien in de lithiumbehoefte. Bij Boven-Rijn is de ondergrondse lithiumschat goed voor 1300 telefoonaccu's per minuut, zo beraamt de topman van Vulcan Energie, een Australische firma.
Desalniettemin blijft Duitsland een kleine speler op de wereldmarkt van de belangrijke grondstof. Latijns-Amerikaanse landen, waaronder Bolivia, Chili en Argentinië, beschikken over de grootste lithiumvoorraden. Maar het is China dat 80 procent van het bewerkte lithium uitstrooit over de rest van de wereld.
Vanaf 2025 moet het delven in Boven-Rijn beginnen door geothermische boringen. Deze techniek heeft een slechte reputatie, doordat ze aardbevingen zou veroorzaken. In Zinnwald-Georgenfeld, waar het nog wachten is op een haalbaarheidsstudie, is het risico op gevaarlijke aardbevingen nihil, vertelt gids Lehmann.
Toch leidt de vondst in dit gebied niet direct tot grote opwinding, maar eerder tot zorgen. ,,Als je relatief dicht bij een mijn woont, kan ik me voorstellen dat sommigen klagen over viezigheid en geluidsoverlast'', zegt pensioneigenaar Wenzer.
Dat de jacht naar lithium in Duitsland op stapel staat, heeft niet iedere Oost-Duitser met verwantschap tot de regio meegekregen.
,,Ik wist hier niets van'', zegt een man in het restaurant Zum Erzgebirge in Altenberg verbaasd. Voor zijn neus staat een bord met wilde-paddenstoelensoep en een halve liter bier. ,,Maar ik woon al lang in Dresden.'' Hij bezoekt zijn bejaarde moeder die naast hem zit.
De Tsjechische eigenaar van het restaurant: ,,Ik heb persoonlijk niks met de mijnen, ik rijd twee kilometer de grens over en ben thuis in Tsjechië. Maar het is altijd mooi meegenomen als ik straks meer eters krijg door de heropende mijnen.''