josti5 schreef op 13 oktober 2016 10:14:
[...]
Dit had je al lang moeten weten:
Vijf dingen die je moet weten over CETA
Wat is CETA? Wat is het verschil tussen CETA en TTIP? Wat is er mis met CETA? Kunnen we CETA nog stoppen? Wat kan ik doen tegen CETA? Lees het hier!
1. Wat is CETA?
CETA is de naam van een nieuw handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada. De afkorting staat voor: Comprehensive Economic and Trade Agreement. Het is een handelsverdrag ‘nieuwe stijl’ en het regelt niet alleen dat de douanetarieven tussen Canada en de Europese Unie worden afgeschaft. CETA opent ook de markten voor openbare aanbesteding en bevat afspraken over samenwerking op het gebied van regelgeving, (de-)regulering, de bescherming van intellectueel eigendom en het liberaliseren van diensten. Een veelomvattend verdrag dus. De tekst van dit handelsverdrag is inmiddels klaar en wacht op definitieve goedkeuring.
De Europese Commissie heeft begin juli 2016 besloten dat CETA een zogenaamd ‘gemengd verdrag’ wordt. Dat houdt in dat de parlementen van de lidstaten ‘ja’ of ‘nee’ tegen het verdrag kunnen zeggen. Maar tegelijk is er besloten dat, na goedkeuring van het Europees Parlement, CETA gewoon van kracht wordt voordat dat de Tweede Kamer daar iets over te zeggen heeft gehad. Die voorlopige inwerkingtreding van CETA zorgt ervoor dat het alleen maar lastiger wordt het verdrag te verwerpen, als de nationale parlementen van de lidstaten dat willen.
2. Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten met TTIP?
TTIP is het handelsverdrag dat tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten wordt onderhandeld. TTIP is nog niet uitonderhandeld en de kans is klein dat de klus voor de Amerikaanse verkiezingen geklaard wordt. Dit is het grootste verschil tussen CETA en TTIP. Het zijn allebei handelsverdragen ‘nieuwe stijl'; ze gaan over veel meer dan alleen handel. TTIP en CETA hebben tot doel de handel tussen de economische grootmachten te vergemakkelijken door het weghalen of gelijkschakelen van allerlei regels die als barrières voor die handel worden gezien. Zo is het ook de bedoeling dat de EU en Canada elkaar zoveel mogelijk op de hoogte brengen van komende wetgeving. Dat heeft mogelijk gevolgen voor de regels die in de ogen van het bedrijfsleven de handel bemoeilijken. In beide verdragen is bovendien vergaande investeringsbescherming opgenomen.
Ook de markt voor publieke diensten valt onder de reikwijdte van beide verdragen, zoals afvalverwerking, thuiszorg, postbezorging, (volwassenen) onderwijs en riolering en waterzuivering. In TTIP en CETA wordt gewerkt met een zogenaamde 'negatieve lijst benadering'. Dat houdt in dat de onderhandelaars elkaar voorafgaand aan de gesprekken een lijst toeschuiven met de diensten die zij van de onderhandelingen willen uitsluiten. Nederland heeft heel weinig diensten op die lijst laten zetten. Bovendien regelt de zogenaamde 'ratchett clausule' dat diensten alleen nog maar meer geliberaliseerd kunnen worden. Het weer volledig publiek maken van diensten wordt met CETA en TTIP een zeer dure aangelegenheid.
3. Die Canadezen zijn toch aardig? Waarom is CETA dan gevaarlijk?
Canadezen zijn inderdaad heel aardig en handel met de Canadezen is op zichzelf niet verkeerd. Het verdrag dat er nu ligt kent echter vooral grote nadelen voor gewone mensen aan beide zijden van de oceaan. Standaarden, fel bevochten arbeidsrechten, milieubeschermende maatregelen, beschikbaarheid en kwaliteit van publieke diensten, ze komen onder druk te staan met dit verdrag.
Vooral het internationale bedrijfsleven profiteert van een vrijhandelsverdrag als CETA. In veel handelsverdragen is namelijk een speciale vorm van investeringsbescherming opgenomen. Hierdoor krijgen grote bedrijven de mogelijkheid om buiten de reguliere rechtbanken om, via zogenaamde arbitragezaken, schadevergoedingen te eisen als landen wetgeving invoeren die multinationals benadeelt. Deze vorm van arbitrage heet ISDS, Investor to State Dispute Settlement. ISDS kan er dus toe leiden dat overheden hoge schadevergoedingen moeten betalen als zij de belangen van buitenlandse bedrijven schaden. Ook kan het zijn dat landen afzien van nieuwe wetgeving uit angst voor schadeclaims. Na een storm van kritiek op dit ISDS heeft de Europese Commissie een iets aangepast systeem bedacht met de naam ICS. ICS staat voor Investment Court System en deze vorm van arbitrage is opgenomen in de definitieve versie van CETA. Binnen ICS bespreken vaste arbiters de zaak, zijn de zittingen openbaar en kan een land in beroep tegen de uitspraak.
Maar verder is er niet zoveel veranderd; via ICS kan een multinational nog steeds een land aanklagen als nieuwe wetgeving de verwachte winsten in de weg staat. Niet voor niets hebben de European Association of Judges in 2015 en de Duitse rechtersbond begin 2016 in een verklaring laten weten niets te zien in ICS. Volgens de rechters vormt ICS onverminderd een gevaar voor de Europese rechtsstaat. Via CETA kunnen niet alleen Canadese maar ook Amerikaanse multinationals Europese landen aanklagen. Bijna 80% van de grote Amerikaanse bedrijven heeft een dochteronderneming in een Canadese stad. Dus als TTIP getackeld wordt maar CETA zonder kleerscheuren de eindstreep haalt, kan de Nederlandse staat nog steeds grote claims te verwerken krijgen van bedrijven als Exxon Mobile, Monsanto of Coca Cola. We noemen CETA daarom ook wel TTIP via de achterdeur.
4. Kunnen we CETA nog stoppen?
We doen ons uiterste best om CETA te stoppen! Het verdrag wordt waarschijnlijk op 27 oktober door de regeringsleiders van de Europese Unie en Canada getekend. Een paar maanden later zal het Europees Parlement stemmen over het verdrag en daarna zijn de nationale parlementen aan zet. Ieder stemmoment is een kans om het verdrag te stoppen. De komende tijd gaan we regelmatig acties organiseren, op straat en online. Geef je hier op om op de hoogte te blijven van alle actiemomenten.
Een jaar geleden dachten we dat de kans heel klein zou zijn dat we CETA nog zouden kunnen tegenhouden. Maar inmiddels lijkt het heel reëel. De volledige steun in het Europees Parlement is onzeker (vooral vanwege de investeringsbescherming ICS), nationale parlementen mogen zich erover uitspreken en de ratificatie door Nederland kunnen we met een referendum tegenhouden.
5. Wat kan ik doen?
Op dit moment zijn we druk bezig met het verzamelen van handtekeningen voor een referendum over dit verdrag. Je kunt hier je handtekening zetten om te laten weten dat je voor een referendum over CETA of TTIP bent.
Wat je nu meteen kunt doen is premier Rutte oproepen om ons niet CETA in te rommelen zonder het onvoorwaardelijke laatste woord! Stuur nu een e-mail aan Rutte!
Wil je meer doen? Er zijn vele manieren waarop je bij kan dragen aan de campagne. Als je lokaal actief wilt worden of zelf iets wilt organiseren, stuur dan een mail naar
ttip@milieudefensie.nl. Je kunt ook actiemateriaal bestellen.