OnoMatopee schreef op 22 augustus 2023 13:57:
FNV wil af van de vele onderaannemers en schimmige uitzendbureaus in de bouw: ‘Versnippering nu aanpakken’
Maastricht - Bouwprojecten met tien onderaannemers zijn geen uitzondering. Op de bouwplaats lopen soms mensen rond van wie niemand weet wie hen heeft ingehuurd. FNV Bouw wil minder onderaannemers en een verbod op uitzendkrachten ‘zolang er nog zoveel louche bureautjes zijn’.
Connie de Jonge
FNV-bestuurder Hans Crombeen loopt al dertig jaar rond in de bouw. Hij spreekt van een ‘zieke markt’ en ‘chaos’. „Terwijl het een mooie sector is. Bedrijven kunnen mensen prima met een contract aan zich binden.” De bouw is alleen versnipperd geraakt. Van de 500.000 mensen die er werken, vallen er nog maar 118.000 onder een cao.
De rest van de bouwvakkers is zzp’er of uitzendkracht. Volgens de Kamer van Koophandel is nu bijna 80 procent van de bouwbedrijven een eenmanszaak. „En van de werknemers met een contract is het overgrote deel in dienst bij bedrijven met minder dan vijftig man”, aldus Crombeen. „Niet bij grote bedrijven als BAM of Heijmans.”
Inhuur
„Begrijp me goed, ik heb niks tegen zzp’ers of uitzendkrachten. Als het maar vakkrachten zijn en het werk goed is geregeld”, zegt hij. „Daar gaat het mis. Onderaannemers huren weer andere onderaannemers in. En die werken weer met uitzendbureau X, dat mensen inhuurt bij uitzendbureau Y en Z.”
‘Foute flex’, noemt FNV dat. Zeker in de onderste lagen van de bouwketen verdienen werknemers daardoor minder dan het cao-loon. Bouwvakkers uit Oost-Europa, en steeds vaker ook van buiten de EU, kennen hun rechten niet. Ze maken teveel uren, doen werk waarvoor ze niet zijn opgeleid en daardoor neemt de kans op ongelukken toe.
Overtredingen
Niet voor niets organiseerde de Europese Arbeidsautoriteit in april een grote internationale actie. Inspecteurs controleerden meer dan 136 bedrijven in twaalf EU-landen en stelden bijna 160 overtredingen vast. Die liepen uiteen van te weinig loon en fouten op het gebied van sociale zekerheid tot schijndetachering en illegale tewerkstelling.
De Arbeidsinspectie, die meedeed aan de actie, wil er geen oordeel over geven. „Dat is aan de politiek.” De woordvoerder noemt de bouw een risicosector: vallen van hoogte, geraakt worden door een voorwerp of voertuig en blootstelling aan gevaarlijke stoffen komen er vaker voor. Dat geldt ook voor onderbetaling en uitbuiting. „De lange keten van bedrijven die bij een project betrokken zijn maakt de risico’s groter. Net als de verschillende talen op de werkplaats en de tijdsdruk waaronder wordt gewerkt.”
Maximum
In Spanje mogen wettelijk per bouwproject maar drie onderaannemers worden ingeschakeld. „Dat willen wij ook”, zegt FNV’er Crombeen. Maar bij werkgeversorganisatie Bouwend Nederland zitten ze daar niet op te wachten. „Dat gaat wel erg ver”, zegt de woordvoerder. „Het is ook de vraag of het wel te handhaven is.”
Bouwend Nederland ziet meer in efficiënter, slimmer en transparanter samenwerken. „Veiligheid is hierbij topprioriteit.” De sector werkt, onder andere samen met de bond van uitzendondernemingen ABU, aan een convenant waarin hierover afspraken worden gemaakt.
„Een verbod op uitzendkrachten slaat echt de plank mis”, vindt de ABU. „Zeker als je bedenkt dat uitzendwerk beter geregeld en gecontroleerd wordt dan zzp’en.” De bond erkent dat er nog altijd schimmige uitzendbureaus zijn. „Maar die willen we de voet dwars zetten via de certificering die minister Van Gennep (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, red.) heeft aangekondigd.” Dat zou het kaf van het koren moeten scheiden, „als de overheid dan ook handhaaft”.
FNV rekent daar niet meer op. Net zomin als op de transparantie die bouwbedrijven zeggen na te streven. „Het schiet allemaal niet op. Daarom roepen wij om harde maatregelen. Of 100 procent controle. Nu krijgt iemand uit Bangladesh een werkvergunning in Roemenië en reist hij binnen een dag door naar hier. Als er iets gebeurt, zoek dan maar uit wie de werkgever is.”